Onderstaand verhaal is als papieren versie te vinden in Jubileumeditie 40 jaar R.A.T.
Met dank aan Anita Hemmer en Margreth Wichman.
Hoe het allemaal begon … Oprichting van het Reutums Amateur Toneel
Ongeveer 96 jaar geleden werd voor het eerst een toneelstuk opgevoerd in Reutum. Nadien zijn er nog wel eens stukken opgevoerd waarvan de opbrengst naar een goed doel ging. Zo werd ondermeer gespeeld voor de Watersnoodramp in Zeeland. Ook is er een opvoering ter gelegenheid van de in gebruikneming van de nieuwe parochiekerk te Reutum in 1954.
Langzaam namen de activiteiten af tot in de jaren ’70 van de vorige eeuw een revuegezelschap ontstond met aansprekende namen uit Reutum en Haarle. Deze groep trad voor het laatst op rond 1977 tijdens één van de gala-avonden van de Carnavalsvereniging De Pin’n.
In 1980 waren de Katholieke Platteland Jongeren van Reutum (KPJ) druk bezig met de voorbereidingen van hun 50-jarig jubileum. Achteraf was het een 60-jarig jubileum, maar dit terzijde. Tijdens de organisatie van het jubileum ontstond het idee om naast het jubileum-weekend voor de leden, ook iets op te zetten voor de gemeenschap van Reutum en Haarle. Een commissie werd in het leven geroepen die onderzocht of een toneelvereniging in Reutum levensvatbaar zou zijn.
Het KPJ-bestuur tijdens het jubileumjaar in 1980
Staand vlnr: Huub Wesselink, Miriam Lansink-Snijders, Harry Lammerink, Peter Slaghekke, Frans Lansink.
Zittend vlnr: Maria Huiskes-Wichman, Jos Vrerink, Jos Dijkers, Ans Dreierink-Vrerink, Maria Lammerink.
De KPJ was immers al jaren actief tijdens de Creatieve Dag en de Twentse Toneelavond van de KPJ Kring Tubbergen. Tijdens deze activiteiten werd er door de leden deelgenomen aan de play back-show, improvisatie, korte en lange toneelstukken, dus zo vreemd was de gedachte niet.
Bij de KPJ bleek dat toneel spelen binnen haar eigen vereniging wel aansloeg en dus richtte de commissie zich op de ‘oude garde’. Na veel vragen, luisteren en opnieuw vragen, kreeg de commissie een gezelschap bijeen van spelers van het eerste uur, oud-revue leden en KPJ-ers. Zo was jong en oud verenigd.
Staand van vlnr: Will Kleijsen, Leo Deterink, Mirjam Snijders, Jos Dijkers, Maria Huiskes, Theo Pouwel, Ria Lammerink, Tjip Vriezema.
Zittend vlnr: Tonny Deperink, Toon ter Brake, Bets Pouwel, Truus Eerdman, Marietje Stevelijk, Johan Deperink.
Op 7 oktober 1981 is het Reutums Amateur Toneel, kortweg het R.A.T., opgericht. Tijdens de oprichtingsvergadering werd het eerste bestuur geformeerd. Het bestuur werd gevormd door 4 leden, t.w. twee leden van het bestuur van de KPJ-Reutum: Jos Dijkers, hij werd eerste voorzitter en Maria Wichman, secretaris. Daarnaast was Ben ter Brake penningmeester en Will Kleijsen bestuurslid. Naast hun vieren waren er nog 9 ‘leden’. Leden staat tussen aanhalingstekens, want niemand betaalde toen nog contributie. Verder werd men het er al snel over eens dat in principe alleen inwoners van Reutum en Haarle mee mochten spelen en dat de uitvoering in het Twentse c.q. het Reutums dialect moest zijn.
Onder leiding van regisseur Tjip Vriezema werd er daarna druk gerepeteerd bij Bays, terwijl men daarnaast samen met de bestuursleden hun best deed om de toneelavond ook financieel rond te krijgen. Er was immers weinig geld in kas. De Rabobank, Café Mensink en geld van het oude revue-gezelschap was de basis waarmee begonnen kon worden, te weten 352 oude Nederlandse guldens (oftewel € 159,73).
Anita Roetenberg-Morskieft en Ria Lammerink-ter Brake
Gelukkig was dat niet de enige steun. De middenstand van Reutum, K.P.J.-ers en vrijwilligers droegen belangeloos hun steentje bij, zodat de spelers in 1982 het eerste toneelstuk ‘Amor richt zijn pijlen zelf’ opvoerden.
De eerste uitvoering (generale) was voor de kinderen van klas 5 en 6 van de Mariaschool. Tegenwoordig voeren we onze generale repetitie nog steeds op voor de kinderen van de basisschool: groep 6, 7 en 8 en enkele jongeren van zorgboerderij De Korenschoof.
Dat het in het eerste jaar nog enigszins behelpen was, bleek wel uit het feit dat twee heren de gordijnen openden en weer moesten sluiten en de bloemen werden overhandigd door een familielid van één van de spelers, omdat ieder ander al een taak had voor of achter het toneel. De uitvoeringen waren een groot succes. Het eerste jaar waren er 545 toeschouwers verdeeld over 2 avonden. Dus bijna 1 op de 2 Reutummers was bij ‘het R.A.T.’ geweest.
Al snel werden er weer plannen gemaakt voor het volgende jaar. Met een gedeelte van de opbrengst werden er aanpassingen gemaakt van het toneel. Met hulp van enkele techneuten kreeg de vereniging een eigen lichtinstallatie en ook ‘het doek’ werd ‘geautomatiseerd’. Daarnaast kregen de spelers verschillende cursussen aangeboden en twee dames werden opgeleid tot grimeur. Harry Lütkenhaus werd aangetrokken als regisseur en de vereniging ontwikkelde zich als een blijvende factor in Reutum en Haarle. Naast de jaarlijkse uitvoeringen in Reutum verzorgde de vereniging optredens in verschillende bejaardentehuizen en op de Vliegbasis Twente.
In 1994 werden de kinderen van groep 8 gepolst of het hen wat leek om zelf toneel te spelen, mede vanwege de altijd enthousiaste reacties van hen tijdens de generale repetitie. Onder leiding van Henri Veldscholten en Will Kleijsen werd er druk gerepeteerd en in maart 1995 werd het toneelstuk opgevoerd voor de leerlingen van de basisschool, de ouders, grootouders, zussen en broers. Helaas is het bij dit ene jaar gebleven, maar enkele oud-spelertjes en speelstertjes hebben hier nog goede herinneringen aan.
In 1996 trok Henri Veldscholten de stoute schoenen aan en deed mee aan een auditie voor een heuse Nederlandse TV-film. Uit de vele kandidaten werd hij gekozen als figurant. Tijdens de opnamen werd hij gepromoveerd tot acteur, omdat hij toch nog enkele zinnen mocht zeggen en zo was hij te bewonderen op de Nederlandse TV in de film ‘Altijd yours Voor never’ van Paula van Oest.
In 2006 telt de vereniging 28 betalende leden. Anno 2022 telt de vereniging 22 leden en bestaat het bestuur uit 5 leden. Na 40 jaar is het R.A.T. nog steeds een gezellige, actieve club in het Reutums verenigingsleven, waarbij steevast wat te eten of te snoepen is.
Na jaren oefenen in Café Mensink, het voormalig ’t Kaamphuuske, bij Theo Eerdman in de schuur, bij Holsman en bij ‘Santje op de Del’, hebben we al vele jaren een plek in het Kultuurhoes. Natuurlijk vergeten we de buurman niet en gaan we na de repetitie naar de overkant, naar Bays, want dat is de plek waar het voor het R.A.T. in 1981 allemaal begon.
De cover van het Jubileumnummer R.A.T. Reutums Amateur Toneel